Аҳолини рўйхатга олишнинг нима кераги бор,
у қандай фойда келтиради?
Аҳолининг турар жой, уй-рўзғор буюмлари, озиқ-овқат маҳсулотлари, кийим-кечак, тиббий асбоб-ускуналар ва дори-дармонлар, ижтимоий хизматлар, иш ўринларига бўлган эҳтиёжига доир Ўзбекистон учун муҳим аҳамиятга эга бўлган ахборотни аҳоли тўғрисидаги ишончли маълумотлар асосидагина аниқлаш мумкин.
Дунёдаги ҳар бир давлат, ўзининг аҳолиси ва унинг яшаш ҳолати бўйича ишончли маълумотга эга бўлиш мақсадида маълум бир белгиланган даврларда аҳолисини рўйхатга олиб боради. Кўпчилик давлатларда аҳолини рўйхатга олиш ҳар беш ёки ўн йилда амалга оширилади.
Аҳолини рўйхатга олиш — шунчаки статистика эмас,
у умумдавлат миқёсидаги кенг кўламли тадбир, аҳоли тўғрисидаги ишончли ахборот манбаи ҳисобланади. Бунинг натижасида нафақат аҳоли сони, балки, унинг ёши, жинси, миллий таркиби, яшаш шароити, оилавий аҳволи, маълумоти, таълим даражаси, уй-жой билан таъминланганлик даражаси, меҳнат ресурслари, бандлиги, ишсизлиги ва бошқа ижтимоий-демографик масалалар тўғрисида тўлиқ маълумотлар йиғилади.
Ушбу маълумотлар аҳолининг истиқболдаги ҳисоб-китоблари ва яқин йилларда мамлакатдаги ижтимоий-иқтисодий вазиятнинг устувор йўналишларини белгилаш учун асос бўлиб хизмат қилади. Шунингдек, бу маълумотлар аввалги аҳолини рўйхатга олишдан кейин ўтган вақт давомида ушбу кўрсаткичларнинг ўзгаришлар динамикасини баҳолаш имконини беради.
Аҳолини рўйхатга олиш жараёнида йиғиладиган маълумотлар, ўз навбатида, республика ва ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, янги иш ўринлари яратиш, аёллар ва болалар саломатлигини яхшилаш, оилаларга ёрдам кўрсатиш, соғлиқни сақлаш, таълим бўйича дастурларни манзилли ишлаб чиқиш имкониятини кенгайтиради.
Айни чоғда улар аҳоли пунктлари инфратузулмасини яхшилаш, меҳнат ресурсларидан фойдаланиш ва жойлаштириш бўйича қисқа, ўрта ва узоқ муддатли прогнозлар, дастурларни ишлаб чиқишда ҳам ниҳоятда қўл келади. Масалан, одамларнинг бир жойдан иккинчи жойга иш топиш ёки бошқа мақсадларда кўчиб юришлари, уларнинг бандликлари ва касблари тўғрисидаги маълумотлар бутун мамлакат ёки унинг муайян бир ҳудудида ишлаб чиқариш ва хизмат қўрсатиш соҳасини ривожлантиришни режалаштириш имконини беради.
Шунингдек, аҳолини рўйхатга олиш натижалари аҳоли жон бошига макроиқтисодий кўрсаткичларнинг тақсимланишини ҳисоблашда ишлатилади, миграция ҳолатини, меҳнат ресурслари тақсимотини аниқ кўрсатиб беради.
Бу каби маълумотларнинг умумлаштирилиши натижасида Миллий барқарор ривожланиш мақсадларини амалга ошириш кўрсаткичларини шакллантириш ва мониторингини юритиш, халқаро ташкилотлар ва фойдаланувчилар таҳлиллари учун кенг қамровли ахборотлар манбаи юзага келади.
Аҳолини рўйхатга олиш натижаларини умумлашган, яъни шахссизлантирилган кўринишда турли хил жадвалларда акс эттирилади ва улардан нафақат бутун мамлакат, балки аҳолининг турли тоифалари ва ҳудудлар бўйича ҳам таҳлил қилишда фойдаланиш мумкин.
Конимех тумани Статистика бўлими
Konimex tumanida maktab yoshidagi bolalarni umumiy o‘rta ta’limga to‘liq
qamrab olish yuzasidan tumandagi umumta’lim muassasalarining
mikrohududlarini belgilash to‘g‘risida79-5-70-Q_24
Мазкур институт Францияда ўз тарихий илдизига эга бўлиб, давлат ва жамият ҳаётида мустаҳкам ўрин тутган. Ишни судга қадар юритишда тортишув принципининг амал қилишини таъминлайдиган холис, мустақил институт намунаси бўлган. Бугунги кунда Бельгия, Греция, Ироқ, Испания, Нидерландия ва Хорватия давлатларида тергов судьялари ўз фаолиятини муваффақиятли амалга ошириб келмоқда. Шунингдек, бу лавозим кейинчалик Литва, Молдова, Эстония, Латвия, Украина, Қозоғистон, Грузия ва Қирғиз Республикаларида жорий этилган.
Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев 2024 йил 10 июнда «Тезкор қидирув ҳамда тергов фаолиятида шахснинг ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилиш кафолатларини янада кучайтириш чора тадбирлари тўғрисида»ги фармонни имзолади.
Фармонда назарда тутилган мақсадлар ва уларнинг амалга оширилиши ҳақида жиноят ишлари бўйича Конимех туман суди раиси Ҳ.Тўхтаев билан суҳбатлашдик.
– Суд ҳокимиятининг асосий вазифаси – фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини, уларнинг қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, қонунларни ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ижро қилиш ва қўллашда қонунийлик ҳамда адолатни таъминлашдан иборат.
«2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси»да «Хабеас корпус» институтини янада ривожлантириш орқали тезкор-қидирув ва тергов фаолияти устидан назоратни кучайтириш, фуқароларнинг қадр-қиммати ва эркинлигини самарали ҳимоя қилишнинг таъсирчан механизмини жорий этиш масалалари ўрин олган.
Янги Конституцияда ҳам жиноий таъқибга олинган шахсларни давлат органлари ҳамда мансабдор шахсларнинг ўзбошимчалигидан ҳимоялашнинг деярли барча усуллари акс эттирилган. Конституциявий ҳуқуқ ва эркинликлар доираси кенгайган. Ҳар кимга бузилган ҳуқуқ ва эркинликларини тиклаш учун унинг иши қонунда белгиланган муддатларда ваколатли, мустақил ҳамда холис суд томонидан кўриб чиқилиши кафолатланган. Энг муҳими, ушбу норма инсоннинг фундаментал ҳуқуқларини суд орқали ҳимоя қилинишига ва шахс эркинлиги ҳамда дахлсизлиги ҳуқуқининг конституциявий кафолати сифатида хизмат қилади.
Амалга оширилаётган ислоҳотлар, ўз навбатида, иш бўйича барча ҳолатлар суд томонидан ҳар томонлама текширилиб, далилларга холисона баҳо берилишига, натижада оқлов ҳукмлари кўпайишига асос яратиб, фуқароларнинг судга бўлган ишончи ошишига олиб келмоқда.
Қабул қилинган Президент фармони билан бугунги кунда суд-ҳуқуқ тизимидаги замонавий талаблар ва халқаро стандартлар асосида ишни судга қадар юритиш босқичида Тергов судьяси лавозими жорий этилиши белгиланди.
– Тергов судьяси лавозими қачондан бошлаб жорий қилинади? Бу лавозим эгаси қандай фаолият юритади?
– 2025 йил 1 январдан жиноят ишлари бўйича туман, шаҳар судларида тергов судьяси лавозими жорий этилади. Улар судга қадар иш юритув даврида процессуал қарорларга санкция бериш ва мажбурлов чораларини қўллаш масаласини ҳамда маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни кўриб чиқади.
Фармонга мувофиқ, тергов судьясига жиноят материалларини қўллаш масаласини кўриб чиқиш ваколати берилади. Жумладан, қамоққа олиш ёки уй қамоғи тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллаш, қамоқда сақлаш ёки уй қамоғи муддатини узайтириш, паспортнинг (ҳаракатланиш ҳужжатининг) амал қилишини тўхтатиб туриш, мурдани эксгумация қилиш, почта-телеграф жўнатмаларини хатлаш, тинтув ўтказиш, телефонлар ва бошқа телекоммуникация қурилмалари орқали олиб бориладиган сўзлашувларни эшитиб туриш, улар орқали узатиладиган ахборотни олиш, мол-мулкни хатлаш каби илтимосномаларга тергов судьяси санкциялар бериши мумкин.
Жиноят ишлари бўйича судга қадар иш юритув даврида тергов судьяси томонидан процессуал қарорларга берилган санкциялар фақатгина апелляция инстанциясида Қорақалпоғистон суди, вилоятлар ва Тошкент шаҳар судлари, Ўзбекистон ҳарбий суди томонидан якка тартибда қайта кўриб чиқилади.
– Тергов судьяси мажбурлов чораларини қўллаши ҳам мумкинми?
– Албатта. Тергов судьяси айбланувчини лавозимидан четлаштириш, шахсни тиббий муассасага жойлаштириш, айбланувчининг тиббий муассасада бўлиши муддатини узайтириш, ушлаб туриш муддатини 48 соатга қадар узайтириш, прокурорнинг гувоҳ ва жабрланувчининг (фуқаровий даъвогарнинг) кўрсатувларини олдиндан мустаҳкамлаш тўғрисидаги каби илтимосномалар бўйича мажбурлов чораларини қўллаши мумкин. – Тергов судьяси институти бошқа давлатларда мавжудми?
– Бу институт Францияда ўз тарихий илдизига эга бўлиб, давлат ва жамият ҳаётида мустаҳкам ўрин тутган. Ишни судга қадар юритишда тортишув принципининг амал қилишини таъминлайдиган холис, мустақил институт намунаси бўлган.
Бугунги кунда Бельгия, Греция, Ироқ, Испания, Нидерландия ва Хорватия давлатларида тергов судьялари ўз фаолиятини муваффақиятли амалга ошириб келмоқда. Шунингдек, бу лавозим кейинчалик Литва, Молдова, Эстония, Латвия, Украина, Қозоғистон, Грузия ва Қирғиз Республикаларида жорий этилган.
Хулоса қилиб айтганда, фармон судьялар корпусини шакллантиришнинг янги механизмларини жорий этишга, суд тизими тузилмасини ислоҳ қилишга, суриштирув ва тергов фаолиятида шахснинг ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ишончли ҳимоя қилишга ва аҳолининг судларга бўлган ишончини янада мустаҳкамлашга хизмат қилади.
Assalamu alaykum aziz yurtdoshlar,
Qadrli tumandoshlar!
Muqaddas dinimizning insonparvarlik, mehr-muruvvat va ezgulik kabi buyuk fazilatlari yanada yorqin namoyon boʻladigan Ramazon hayit bilan tumanimizdagi barcha moʻmin-musulmonlar, butun xalqimizni samimiy muborak bod etaman.
Bugun yurtimizda islom dinining insonparvarlik mohiyatini ochib berish, jaholatga qarshi maʼrifat bilan kurashish hamda yosh avlodni insonparvarlik g‘oyalari, milliy g‘urur va iftixor ruhida tarbiyalash borasida salmoqli ishlar amalga oshirilmoqda.
Muborak Ramazon hayitining maʼnaviy hayotimizda ezgulik, shukronalik, mehr-oqibat kabi oliyjanob qadriyatlarni qaror toptirishdagi o‘rni va ahamiyati beqiyosdir.
Tumanimizda ham Ramazon hayiti munosabati bilan kam ta’minlangan, nogironligi bo‘lgan, ijtimoiy himoyaga muhtoj, boquvchisini yo‘qotgan va ko‘p farzandli oilalar, yolg‘iz keksalar, muhtoj fuqarolar holidan xabar olindi, iftorlik dasturxonlari yozilib, saxovat amallari ko‘rsatildi.
Muhtaram yurtboshimiz tomonidan ham Ramazon oyini har yili ko‘tarinki kayfiyat, o‘zgacha shukuh va tayyorgarlik, katta xursandchilik, shodu hurramlik bilan o‘tkazishga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Aziz konimexliklar, Barchangizni muqaddas Ramazon hayiti bilan yana bir bor, samimiy tabriklayman!
Ruslan Ro`ziyev,
Konimex tuman hokimi
IFTORLIK DASTURXONI YOZILDI
Konimex tuman hokimligi Ramazon oyi munosabati bilan tumanimizdagi Sharaf restaurantda 200 ga yaqin ro‘zadorlar uchun iftorlik dasturxoni yozildi.
Unda tuman hokimi R.Ro‘ziyev, sektor rahbarlari, nuroniylar hamda ro‘zador fuqarolar ishtirok etdi. Iftorlikda o‘tganlarning xotirasi yodga olinib, Qur’on tilovat qilindi.
Iftorlikda ishtirok etganlar yurtimizga tinchlik, oilalarimizga totuvlik, ro‘zg‘orimizga baraka, dehqonchiligimizga mo‘l hosil tilab duo qilishdi.
Konimex tumani hokimligi
Axborot xizmati
Arzonlashtirilgan bozor yarmarkasi tashkil etildi
Konimex tumanida Yangi yil bayrami dasturxonini turli arzonlashtirilgan oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari bilan ta’minlash maqsadida savdo yarmarkasi tashkil etilgan. Yarmarkada mol va parranda go‘shti, meva, sabzavotlar, un, guruch, yog‘ va shu kabi 20ga yaqin mahsulotlarni xarid qilish mumkin.